آئورت چیست و چه نقشی در بدن دارد؟

آئورت بزرگ‌ترین شریان بدن انسان است که مستقیماً از بطن چپ قلب منشعب می‌شود و وظیفه‌ دارد خون اکسیژن‌دار را به سراسر بدن منتقل کند.

این رگ حیاتی مانند یک بزرگراه اصلی، شاخه‌های متعددی دارد که به اندام‌ها، مغز و عضلات خون‌رسانی می‌کنند.

کوچک‌ترین اختلال در عملکرد آئورت می‌تواند منجر به پیامدهای جدی یا حتی مرگ شود.

بیماری‌های شایع آئورت (آنوریسم، پارگی، دیسکشن)

سه بیماری عمده آئورت که تهدیدی جدی برای جان بیماران به شمار می‌آید عبارتند از:

• آنوریسم آئورت: به گشاد شدن بیش از حد دیواره آئورت گفته می‌شود. این گشادشدگی می‌تواند بدون علامت باشد اما در صورت پاره شدن خطرناک است.
• پارگی آئورت: زمانی رخ می‌دهد که دیواره آئورت بر اثر فشار بیش از حد دچار پارگی شود. این وضعیت اورژانسی است و نیاز به جراحی فوری دارد.
• دیسِکشن آئورت (Aortic Dissection): حالتی است که لایه داخلی دیواره آئورت شکافته شده و خون بین لایه‌ها نفوذ می‌کند. این عارضه می‌تواند جریان خون به اندام‌های حیاتی را مختل کند و بسیار مرگبار است.

چه علائمی نشان‌دهنده مشکل در آئورت هستند؟

علائم بیماری‌های آئورت بسته به محل درگیری ممکن است متفاوت باشد اما شایع‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• درد شدید و ناگهانی در قفسه سینه، پشت یا شکم
• تنگی نفس یا کاهش سطح هوشیاری
• ضربان نامنظم یا فشار خون بالا
• احساس نبض غیرعادی در شکم (در آنوریسم شکمی)
• علائم سکته یا نارسایی کلیه (در موارد پیشرفته دیسکشن)

هرکدام از این علائم می‌تواند نشان‌دهنده یک وضعیت اضطراری باشد و نیاز به بررسی فوری دارد.

چه کسانی در معرض خطر بیماری‌های آئورت هستند؟

برخی افراد به دلایل ژنتیکی یا شرایط جسمی خاص بیش از سایرین مستعد ابتلا به بیماری‌های آئورت هستند:

• افراد با فشار خون بالا
• سیگاری‌ها
• افراد مسن (بالای ۶۵ سال)
• افراد با سابقه خانوادگی آنوریسم یا دیسکشن
• بیماران مبتلا به سندرم مارفان، سندرم اهلرز-دانلوس یا سایر بیماری‌های بافت همبند
• افراد با سابقه جراحی قلب یا آئورت

راه‌های تشخیص زودهنگام بیماری‌های آئورت

تشخیص زودهنگام می‌تواند از بروز فاجعه پیشگیری کند. امروزه روش‌های تصویربرداری دقیق و بدون تهاجم نقش مهمی در کشف بیماری‌های آئورت دارند از جمله:

• اکوی قلب (Echocardiography): مخصوصاً اکوی ترانس‌ازوفاژیال برای بررسی آئورت صعودی
• سی‌تی آنژیوگرافی (CTA): روشی دقیق برای بررسی اندازه و شکل آئورت
• MRI قلب و عروق: گزینه‌ای برای بیمارانی که نمی‌توانند از مواد حاجب استفاده کنند
• سونوگرافی شکم: مخصوص آنوریسم آئورت شکمی در غربالگری سالمندان

افرادی که در گروه‌های پرخطر قرار دارند بهتر است به صورت دوره‌ای با تجویز پزشک این بررسی‌ها را انجام دهند.

جراحی آئورت چگونه انجام می‌شود؟ (باز، اندوواسکولار و هیبرید)

درمان جراحی آئورت بسته به محل درگیری و وضعیت بیمار می‌تواند به سه روش صورت گیرد:

جراحی باز (Open Surgery):

در این روش کلاسیک، قفسه سینه یا شکم باز شده و بخشی از آئورت با گرافت مصنوعی جایگزین می‌شود. این روش تهاجمی‌تر است اما برای بسیاری از بیماران ضروری است.

جراحی اندوواسکولار (EVAR/TEVAR):

با استفاده از کاتتر از طریق شریان کشاله ران، استنت‌گرافت درون آئورت قرار داده می‌شود. این روش کمتر تهاجمی است و دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد.

روش هیبرید:

ترکیبی از جراحی باز و اندوواسکولار به ویژه در موارد پیچیده یا دیسکشن‌های چندبخشی استفاده می‌شود.

مراقبت‌های بعد از جراحی آئورت

دوران پس از جراحی آئورت نیاز به مراقبت‌های خاص دارد، از جمله:

• کنترل دقیق فشار خون
• مصرف منظم داروهای تجویز شده
• پرهیز از فعالیت‌های سنگین تا مدتی معین
• مراجعه منظم برای تصویربرداری پیگیری
• پیروی از رژیم غذایی کم‌نمک و سالم

بازتوانی قلبی و روانی نیز نقش مهمی در بهبود کامل بیمار دارد.

آیا جراحی آئورت خطرناک است؟

مانند هر عمل جراحی بزرگ جراحی آئورت نیز با ریسک‌هایی همراه است. از جمله خونریزی، نارسایی کلیوی، سکته یا مشکلات تنفسی.

با این حال، در بسیاری از موارد، جراحی تنها راه نجات بیمار از یک وضعیت کشنده است. پیشرفت تکنولوژی و تجربه جراح، ریسک‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش داده است.

نقش تشخیص زود هنگام بیماری آئورت در نجات بیمار

تشخیص زودهنگام بیماری‌های آئورت می‌تواند تفاوت بین مرگ و زندگی باشد. بسیاری از بیماران بدون علامت خاص، تنها از طریق غربالگری یا بررسی‌های تصادفی متوجه بیماری می‌شوند.

اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود امکان درمان با روش‌های کم‌تهاجمی‌تر وجود دارد و احتمال موفقیت بسیار بالاتر است.

دکتر رامین بقایی بهترین جراح پیوند قلب در ایران

دکتر رامین بقایی تهرانی یکی از بهترین و ماهرترین پزشکان جراحی فوق تخصصصی قلب و عروق بزرگسالان و کودکان در تهران هستند.

ایشان فارغ التحصیل پزشکی عمومی و جراحی عمومی از دانشگاه تهران و فارغ التحصیل جراحی قلب از دانشگاه ایران می‌باشد.

ایشان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و شهید بهشتی هستند و به مدت 6 سال عضو هیئت بورد جراحی قلب کشور در انجمن جراحان قلب ایران بودند. 

دکتر رامین بقایی ریاستی به مدت 3 سال را در بخش جراحی قلب در بیمارستان شهید مدرس تهران، در کارنامه سوابق علمی و آموزشی خود دارا هستند.

دکتر رامین بقایی پزشک و جراحی با تجربه هستند که خدماتی همچون پیوند قلب، جراحی آئورت، جراحی و درمان انواع بیماری‌های عروق کرونری و … را به بیماران و مراجعه کنندگان خود ارائه می‌دهند.

آدرس: تهران – خیابان نلسون ماندلا (جردن)، بالاتر از تقاطع حقانی، خیابان پدیدار، پلاک ۶۲، طبقه سوم، واحد ۳۳

شماره تلفن: ۰۲۱۸۸۶۷۰۳۵۰

ایمیل: info @ dr-baghaei.com

اینستاگرام: dr.ramin.baghaei

منبع: https://dr-baghaei.com/